La Chambre claire

Ο τίτλος της αναζήτησης αυτής έχει ληφθεί από το κείμενο του Roland Barthes «Ο φωτεινός θάλαμος».

Με μια προσωπική και ταυτόχρονα αναλυτική προσέγγιση, ο Barthes εφιστά την προσοχή μας σε φαινομενικά δευτερεύουσες λεπτομέριες και επισκιασμένες ζώνες, δίνοντάς μας έτσι μια διαφορετική και πιο λεπτομερή αντίληψη σχετικά με τις φωτογραφικές εικόνες και με το ίδιο το «σημείο».

Αυτή η νέα μέθοδος παρατήρησης άνοιξε ένα παράθυρο στην κριτική της σύγχρονης τέχνης, της οποίας η σημειωτική, από την ελληνική λέξη «σημείον», λατινικά «semeion», έγινε βασική αναφορά.

Με αυτή την αναλυτική έρευνα, ο Roland Barthes κατάφερε να διευρύνει την αντίληψη του «σημείου» και ακόμη περισσότερο, να αναδείξει και να φέρει στο προσκήνιο το «σημαίνον» σε σχέση με το προφανές «σημαινόμενο», την λογική σε σχέση με το πάθος, την αποσύνδεση από τα προφανή συναισθήματα, και αν θέλουμε να αναφερθούμε στην ψυχολογία, ανέδειξε τις αποθημένες σκέψεις σε σύγκριση με την πρόδηλη μνήμη.

Η πρόταση που παρουσιάζω θα ήθελα να αντανακλά αυτές τις σχέσεις. Η αισθητήρια άποψη του εσωτερικού φωτός εδώ νοείται ως το ίδιο το μέσον της φωτογραφικής κάμερας. Δηλαδή, ο σκοτεινός θάλαμος επιτρέπει στο φως μέσα από μια ρωγμή να αποτυπωθεί πάνω στο φωτοευαίσθητο φιλμ. Εδώ λοιπόν, το μαύρο πλαίσιο γύρω από το παράθυρο γίνεται κατανοητό ως η φωτογραφική κάμερα, η οποία αφήνει χώρο στην πιό συγκινησιακή πλευρά που φωτίζει τον κατοικημένο και βιωμένο εσωτερικό χώρο.

Η ηδονοβλεψία που είναι συμφυής με το αντικείμενο της φωτογραφικής μηχανής απογυμνώνεται απ’ όλες τις αναφορές και τις καταστάσεις. Το «σημαινόμενο» γίνεται όσο το δυνατόν πιο ουδέτερο και καταγράφει μόνο την ατμόσφαιρα που δημιουργείται εδώ από το ζεστό φως του οικιακού χώρου. Ο, τι υποδηλώνεται από το βίωμα, πέρα από τα εμφανή σημάδια των προσωπικών αντικειμένων, όπως ένα μπουρνούζι, ένα πουκάμισο, βιβλία κλπ. βρίσκεται ενσωματωμένο και επανερμηνευμένο στο εσωτερικό της ίδιας της έκθεσης, με τη βοήθεια του ήχου : η βαβούρα των επισκεπτών που θα παραβρεθούν στα εγκαίνια θα καταγράφεται με την βοήθεια ένος μικροφώνου, ενός κυκλώματος και ενός ενισχυτή και θα αναμεταδίδεται κατά τη διάρκεια των προβολών διαφανειών με τους εσωτερικούς νυχτερινούς χώρους, σαν μια συνοδευτική ηχητική μπάντα, μια βιωμένη στιγμή, ένα θραύσμα της μνήμης.

Οι ίδιες οι ενέργειες των επισκεπτών θα καταγράφονται εν αγνοία τους, διαφυλάσσωντας την ανωνυμία τους, έτσι ώστε ο θεατής να γίνεται εδώ άμεσος δρών και να συμμετέχει στην υλοποίηση του ίδιου του έργου, μια μέθοδος που έχω ήδη προτείνει σε διάφορες εκθέσεις όπως to “Potlatch” ή to “Locus conclusus”.

Giuseppe Fabris
Municipal Art Gallerie of Mykonos 21-10-2015